Het was je misschien al eens opgevallen dat de ‘outfit’ van aikidokas een wit pak is met een broek of rok. In Aikido dragen beoefenaars na het behalen van hun 1e Dan graad (Shodan, zwarte band). In sommige scholen dragen ze al vanaf 3e Kyu graad een hakama. De kleur van de hakama is zwart of donkerblauw (navy). Een witte kleur wordt soms ook gedragen. De hakama lijkt op het eerste gezicht op een rok, maar dat is het niet. De Aikido hakama is een… broekrok! Kinderen vragen mij soms waarom ik een ‘rok’ draag op de mat. Dan glimlach ik en vertel ze dat het een broek is – dat lijkt op een rok.
Geschiedenis van de hakama
In het oude Japan droeg de adel een hakama en de boeren die op het veld werkten ook. De meest voorkomende drager van de hakama was de samoerai. De hakama werd vooral gedragen om de benen te beschermen tijdens het paardrijden. Er gaan ook verhalen rond dat een tegenstander op het slagveld de stand van de voeten door de hakama niet kon zien. Van welke kant er werd aangevallen of verdedigd was dus een verrassing.
Toen Aikido bekend werd in de jaren 1930-1942, werd het dragen van een hakama verplicht op de mat. De hakama wordt bij de middel vastgeknoopt en komt tot op enkelhoogte of de voeten. Het witte trainings (judo) pak wordt gedragen als een soort onderkleding, onder de hakama.
De zeven deugden
In de hakama bevinden zich zeven vouwen. Vijf aan de voorzijde en twee aan de achterzijde, samen representeren ze de zeven deugden van Budo. Sinds ik hier bekend mee ben, is het dragen en het opvouwen van je hakama een hele (zen) beleving.
De vouwen aan de voorzijde betekenen:
- Jin (menslievendheid)
- Gi (eer en gerechtigheid)
- Rei (beleefdheid en etiquette)
- Chi (wijsheid en intelligentie)
- Shin (oprechtheid)
De vouwen aan de achterzijde betekenen:
- Chu (loyaliteit)
- Koh (vroomheid)
De zeven deugden is wat je ontwikkelt bij het beoefenen van een budo (krijgskunst) en dus ook bij Aikido. Persoonlijk vind ik het wel wat om er af en toe bij stil te staan. Het leert en herinnert mij eraan wat belangrijk is om te ontwikkelen als mens en aikidoka. Meestal denk ik tijdens het opvouwen van de hakama na over wat ik die les ervaren heb en is het een fijn rustmomentje of gezellig nakletsen met anderen.
Welke deugd spreekt jou het meeste aan?